Soter Jaxa-Małachowski 1867-1952. Artysta nad morzem

Soter Jaxa-Małachowski 1867-1952. Artysta nad morzem

Od 24 czerwca do 15 listopada 2023 w chojnickim muzeum można zobaczyć wystawę twórczości cenionego polskiego artysty Sotera Jaxy-Małachowskiego, który większość swych dzieł malarskich poświęcił morzu.

Bliskie jego sercu było zarówno Morze Czarne – gdzie się urodził w roku 1867 w majątku Wolanów, położonym pod Odessą na Krymie i spędził dzieciństwo, jak i Morze Śródziemne – dokąd często podróżował po studiach. Z upodobaniem malował wówczas okolice Capri oraz Wenecję. Morze Bałtyckie odkrył dla swojej sztuki po uzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1920 r. Szczególnie upodobał sobie Hel, a także Orłowo. Właśnie z okresu międzywojennego pochodzi bogaty zbiór prac poświęcony krajobrazom znad Bałtyku. Częstymi motywami pejzaży malarskich artysty są łodzie rybaków, pozostawione na piaszczystej plaży wiklinowe kosze, kutry na morzu, sosny o pniach pochylonych od wiatru, kwitnące nad brzegiem żarnowce, a przede wszystkim morze pełne fal zarówno łagodnie rozlewających się na piasku, czy wzburzone sztormem uderzające o skały, jak i uciszone – zaobserwowane podczas bezwietrznej pogody, zwykle ukazane o bardzo różnych porach dnia i nocy. Właśnie morze i pejzaż morski jednego z najbardziej uznanych dziś mistrza nastrojowego pejzażu morskiego są treścią muzealnej wystawy w Chojnicach. Artysta, którego prace w pierwszej połowie ubiegłego wieku cenione były wysoko zarówno przez krytykę, jak i przez publiczność wystaw, w latach powojennych popadł w zapomnienie. Ostatnie lata przyniosły ponowne zainteresowanie twórczością Sotera Jaxy Małachowskiego – utalentowanego polskiego marynisty, określanego kiedyś przez krytyków - malarzem morza.

Bogaty zbiór obrazów artysty, pochodzących z lat 1909 - 1939, zaprezentowany na wystawie w Chojnicach pochodzi z prywatnej krakowskiej kolekcji Grzegorza Kudelskiego, który od lat gromadzi dorobek malarski artysty. Kuratorem wystawy jest Katarzyna Łomnicka z Krakowa.