Guz brązowy (tarczka) tzw.

Guz brązowy (tarczka) tzw. "Phalere"

Guz brązowy (tarczka) tzw. "Phalere"
Wymiary: wys. 3,1 cm
Ø 11,2 cm
Chronologia: kultura łużycka, V okres epoki brązu (900-700 lat p.n.e.)
Numer inw.: MCh/A-421

Zabytek jest jednym z siedmiu guzów stanowiących element łużyckiego skarbu brązowego, odkrytego przypadkowo w 2014 roku w Charzykowach, gm. Chojnice. Skład depozytu można określić jako sensacyjny, ponieważ zawiera 32 elementy wyjątkowe ze względu na swe bogactwo, przeznaczenie i kunsztowne wykonanie. W skład depozytu wchodzą narzędzia, ozdoby, elementy rzędu końskiego i zaprzęgu (guzy, ażurowe okucia, rozdzielacze rzemieni, brzękadła) oraz broni, także złomu.

Guz brązowy (tarczka) tzw. "Phalere" zaliczono do typu Stolzenburg-Skowarcz (od nazwy miejscowości, w których odkryto podobnie wyglądające egzemplarze). Tarczka ma profilowaną, silnie wypukłą kopułę z charakterystycznym uskokiem. Na jej szczycie znajduje się kolisty guzek służący do umocowania od spodu trzpienia. Od strony wewnętrznej ulokowano duży trzpień, za pomocą którego mocowano guz do uprzęży końskiej. Guz posiada szeroki i płaski kołnierz, przy krawędzi profilowany i pogrubiony. Guz posiada liczne ślady użytkowania - przetarcia, wgniecenia i ubytki. Zabytek odlano z brązu (stop miedzi z cyną) w specjalnej formie. Guz pokryty jest zieloną, szlachetną patyną.

Guz typu Stolzenburg-Skowarcz mógł być wykorzystywany jako element dekoracyjny rzędu do jazdy wierzchem albo jako część uprzęży do zaprzęgu ciągniętego przez co najmniej dwa konie, np. wozów bojowych czy lekkich wozów w procesjach kultowych związanych z obrzędami ku czci słońca.

Zasięg występowania - strefa od wysp duńskich do ujścia Wisły, międzyrzecze dolnej Wisły i Niemna (głównie Sambia), na zachód od ujścia Odry - Meklemburgia. Guzy tego typu - niezdobione, z trzpieniem są charakterystyczne dla Pomorza, dla V okresu epoki brązu. Analogiczne okazy znane są np. ze skarbu z tzw. Mysiej Wyspy w Szczecinku, pow. loco; Witkowa, pow. Słupsk; Rzyszczewa, pow. Sławno; Okonka, pow. Złotów.

Galeria