Dom Mód – sklep z konfekcją i jedwabiami

„Dom Mód J. Jączyński nast. St. Bączkowski” – jak głosiła przedwojenna reklama – był domem bławatów, konfekcji i galanterii, gdzie klientom oferowano „wyborowy” towar po „uczciwych” cenach, nie proponując „tandety”. W latach dwudziestych i trzydziestych XX w. był to elegancki sklep tekstylno-odzieżowy w Chojnicach. Mieścił się w kamienicy przy ulicy Gdańskiej 21 (dzisiejszej ulicy Kościuszki 21). W sprzedaży posiadał duży wybór odzieży damskiej, męskiej i dziecięcej.

Asortyment sklepu mógł usatysfakcjonować nawet najbardziej wybrednych klientów. Ceniące elegancję mieszkanki Chojnic zaopatrywały się tam w najmodniejsze wówczas sukienki lub spódnice lekko poszerzane ku dołowi, sięgające do połowy łydek. Niezależnie od pory roku panie nie wychodziły z domu bez kapelusza, rękawiczek, jedwabnych pończoch ze szwem i niewielkiej torebki. Wszystkie te stylowe dodatki kolorystycznie dobrane do stroju oferował Dom Mód. Równie bogata oferta produktów skierowana była do panów, którzy do pracy nosili garnitury w stonowanych, ciemnych barwach. Nieodzownym elementem męskiego stroju była biała koszula i krawat, a najpopularniejszym męskim nakryciem głowy - filcowy kapelusz. Niezbędne uzupełnienie ubioru stanowiły rękawiczki.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego najpopularniejszą formą reklamy były ogłoszenia prasowe. W prasie publikowano całe strony afiszów zachwalających konkretne produkty. Stosowano promocje i różne akcje marketingowe mające na celu przyciągnięcie klienta. Kupcy wiedzieli, jak ważne jest budowanie relacji z interesantem. W codziennej pracy przyświecał im cel: „Zadowolić klientelę pod każdym względem”. Powszechnie uznawaną dewizą stało się powiedzenie „Nasz Klient, nasz Pan”.

Największą renomą cieszyły się sklepy z długą tradycją. Z dumą umieszczano na szyldach rok założenia firmy i nazwisko założyciela. Chojnicki Dom Mód należał do firm z długoletnią tradycją. Dbał o reklamę i dobry wizerunek. Historię firmy możemy poznać z jednodniówki – okolicznościowej gazetki reklamowej zredagowanej przez Juliana Rydzkowskiego, wydanej w 1937 roku z okazji 50-lecia istnienia składu bławatów. Jednodniówka znajduje się w zbiorach Muzeum Historyczno-Etnograficznego im. J. Rydzkowskiego w Chojnicach.

Skład bławatów, konfekcji i galanterii założył Józef Jączyński w 1887 roku. Pracę w handlu rozpoczął jako uczeń w składzie bławatów Franciszka Bechlera w 1876 roku. Po trzech latach sumiennej pracy stał już w surducie za stołem i obsługiwał klientów. By lepiej wyszkolić się w zawodzie pobierał nauki za granicą. W 1887 roku wrócił do rodzinnego miasta, ożenił się i założył własny interes, w którym początkowo pracował sam z żoną. W 1906 roku kupił na własność dom przy ulicy Gdańskiej, w którym jako młody chłopak uczył się fachu. Doprowadził firmę do świetności i w 1908 roku w miejscu starego domu wybudował nową kamienicę z nowoczesnym magazynem na parterze. Po 40 latach pracy Józef Jączyński ustąpił z kierowania sklepem na rzecz Stanisława Bączkowskiego, który po 6 latach przejął firmę na własność. Stanisław Bączkowski (1893-1986) z powodzeniem radził sobie w handlu. Zarządzał składem bławatów zatrudniając około 20 pracowników.

1 kwietnia 1937 roku nastąpiła inauguracja roku jubileuszowego firmy, mijało bowiem 50 lat od założenia Domu Mód, a państwo Jączyńscy świętowali złote gody małżeńskie. Rok jubileuszowy nacechowany był licznymi akcjami promocyjnymi, wzmożoną reklamą w prasie i sprzedażą wysokiej jakości produktów po korzystnych cenach. Wprowadzono nowy znak firmowy, urządzano wyprzedaże zwane „białymi tygodniami”, w czasie których sklep przystrajano białymi girlandami. Najlepszą wizytówką sklepu była estetyczna witryna. W latach trzydziestych XX w. małe okna wystawowe zastępowano dużymi witrynami, w których prezentowano kunsztownie ułożone towary, tak by dawały wrażenie bogactwa. Firma zasypywała klientów hasłami reklamowymi. Zapewniano, iż dany element ubioru doda szyku i elegancji każdej pani i koniecznie powinna go zakupić. Na przykład kapelusz – według reklamy – „często ważniejszy jest od sukni, nadaje on bowiem piękno całej sylwetce. Gustowny a nie drogi kapelusik znajdziesz zawsze w firmie Dom Mód J. Jączyński nast. St. Bączkowski Chojnice”. Można tam było również kupić pończochy w cenach promocyjnych z okazji jubileuszu – 1,95 zł i 2,40 zł w modnych odcieniach „(…) zgrabne, cienkie, a jednak trwałe pończochy, które tak korzystnie uzupełniają ubiór nowoczesnej kobiety, zaś do kolorowego bucika, dbająca o swój wygląd pani, bez dobranej kolorowej pończoszki obyć się już nie może”.

W gazetce jubileuszowej oprócz reklam znalazł się kącik dobrych rad dla pań, o tym jak elegancka dama powinna się ubierać – indywidualnie, wytwornie, lecz skromnie, bez nadmiaru biżuterii, unikając więcej niż dwóch kolorów w ubiorze. Udzielano też praktycznych wskazówek, jak prać skórzane rękawiczki, odświeżyć dywany i pozbyć się tłustych plam.

W roku jubileuszowym – właściciel firmy, ogłosił konkurs z nagrodami. Uczestnicy konkursu mieli udzielić najciekawszej odpowiedzi na pytanie - Dlaczego „Dom Mód J. Jączyński nast. St. Bączkowski” cieszy się ogólnym uznaniem? Pani Włoskówna z Powałek – zwyciężczyni konkursu - uzasadniała, iż ceni Dom Mód za „doborową” reklamę, dekorację witryny sklepowej, przystępne ceny, duży wybór towaru najlepszej jakości i przede wszystkim za uprzejmą, zawsze uśmiechniętą i miłą obsługę, nie tylko wtedy, gdy klient coś kupuje, ale nawet gdy tylko wstąpi do sklepu, by zasięgnąć informacji o cenach.

Wzniesiona z inicjatywy Józefa Jączyńskiego w 1908 roku secesyjna kamienica z wykuszem i balkonami oraz stiukową dekoracją, przetrwała do czasów współczesnych. W latach osiemdziesiątych mieścił się tam sklep obuwniczy „Bata” a później „Pewex”. W 2012 roku kamienica została odremontowana, obecnie nadal pełni funkcje handlowo-mieszkalne.

Anna Urbańska

Bibliografia:

„Jednodniówka jubileuszowa firmy Dom Mód J. Jączyński nast. S. Bączkowski”, pod red. Juliana Rydzkowskiego, Chojnice, kwiecień 1937;

Ostrowski K., Bedeker chojnicki A-Ż, Chojnice 2009;

Ostrowski K., Buława Z., Tajemnice chojnickich ulic. Od Myśliboja do Miłosza, Chojnice 2014.