Czas i miejsce powstania: Brodnica Górna, 2005 r.

Autor:  Rudolf Kręcki
Materiał: róg bydlęcy
Technika: formowanie na gorąco, obróbka mechaniczna, szlifowanie, polerowanie
wymiary: wys:9cm

Nr inw. MCh/E-1497

            Tabakierka wykonana z górnej części rogu bydlęcego, w odcieniach popielu i beżu. Formowana na gorąco dla nadania jej spłaszczonego i wygiętego kształtu. W dalszej fazie poddana obróbce mechanicznej, w wyniku której jej górna część uzyskała kształt stylizowanej głowy orła bądź gryfa. W miejscu wierzchołka rogu (czubka dzioba ptaka) umiejscowiony został otworek wysypowy, zamykany drewnianą zatyczką, u dołu zamknięcie w postaci drewnianego denka z rogowym wykończeniem.

            Zwyczaj zażywania tabaki jest głęboko zakorzeniony wśród ludności kaszubskiej. Chociaż udokumentowana tradycja zażywania tabaki sięga XVII w., według ludowych przekazów diôbelsczi  zele zażywali już stolemë, czyli mityczny lud olbrzymów zamieszkujących  tereny Kaszub przed osiedleniem się na nich ludzi. Temu pozyskanemu z utartych, suszonych liści tytoniu proszkowi przypisuje się wiele dobroczynnych właściwości, przede wszystkim jednak wśród Kaszubów oraz bliskich im Kociewiaków, czy Borowiaków jej zażywanie jest swojego rodzaju elementem tożsamości, z którym związanych jest wiele zwyczajów i powiedzeń. Krok za zwyczajem zażywania tabaki szła technika wytwarzania pudełeczek służących do jej przechowywania, czyli tabakierek. Najpopularniejszym materiałem, z którego wyrabiano je w warunkach domowych był krowi róg, który po podgrzaniu w gotującej się wodzie spłaszczano w specjalnej prasie, po czym formowano go dokładniej podgrzewając nad ogniem i wykańczano szczegóły przy pomocy wiertła, pilnika, nożyka i papieru ściernego.

Literatura:

R. Drzeżdżon, Kaszubskie tabaka i rogarstwo, Gdynia 2009.

M. Polakiewicz, Obróbka drewna. Obróbka rogu, Toruń 1969.

B. Sychta, Kultura materialna Borów Tuchlskich, Gdańsk-Pelplin 1998.

M. Cz. R.