Jan Kaletta (1879-1942), działacz niepodległościowy, samorządowiec, społecznik

Na początku XX wieku w Chojnicach nastąpiło ożywienie życia narodowego. W ostatnich latach przed wybuchem I wojny światowej odsetek Polaków wzrastał do tego stopnia, iż pojawiały się coraz liczniejsze akcenty w polskim życiu publicznym. Inicjatorem tego procesu była inteligencja, a wśród niej wyróżniał się aktywnie Jan Kaletta. Urodził się on 4 stycznia 1879 r. w Medars – Hammer na Górnym Śląsku. Do Chojnic przybył w 1906 r. i podjął pracę kierownika biura adwokackiego. Jako działacz Katolickiego Związku Robotników został wybrany w 1914 r. do Rady Miejskiej. Był wówczas jedynym przedstawicielem polskiej ludności, której praw i interesów odważnie bronił w strukturach władz miejskich. W 1918 r. został wiceprzewodniczącym Rady Robotniczej i Żołnierskiej, wkrótce jednak został z niej usunięty za kontakty z Organizacją Wojskową Pomorze.

31 stycznia 1920 r. przejął władzę od niemieckiego burmistrza, a następnego dnia przekazał ją komisarycznemu polskiemu burmistrzowi Alojzemu Sobierajczykowi (1870 - 1934). Do września 1921 r. pełnił funkcję etatowego wiceburmistrza, sprawując nadzór nad finansami miasta, a ponownie został nim wybrany na końcu lat 20.

Jako lider Chrześcijańskiej Demokracji był jednym z czołowych działaczy politycznych w mieście i powiecie. Przez cały okres międzywojenny był członkiem Rady Miejskiej, a od 1935 r. z ramienia BBWR członkiem Sejmiku Powiatowego i Wydziału Powiatowego. Kaletta udzielał się w licznych organizacjach społecznych. Wchodził w skład Rady Szkolnej Powiatowej i przewodniczył odpowiedniej radzie w mieście.

Jako właściciel hotelu ,,Polonia” przez wiele lat był prezesem Towarzystwa Restauratorów i Hotelistów. Jego lokal znajdujący się w doskonałym punkcie, obok ratusza, był prestiżowym miejscem spotkań towarzyskich, balów, imprez rozrywkowych, a także rodzinnych uroczystości. Restauracja "Polonia" obsługiwała m. in. oficjalne przyjęcia w salach ratusza podczas wizyt prezydentów: Stanisława Wojciechowskiego 6 sierpnia 1924 r. i Ignacego Mościckiego 6 sierpnia 1927 r. Kaletta działał prężnie również w lokalnym Towarzystwie Kupców Samodzielnych. Piastował godność starszego Kurkowego Bractwa Strzeleckiego. Założona w XIV w. paramilitarna organizacja obywatelska w dawnych czasach miała na celu obronę miasta przed zagrożeniami ze strony wrogów. W nowych realiach kontynuowała bogate tradycje i ceremoniał. Można określić, iż skupiała zamożnych mieszczan, mając charakter elitarny. Podczas wizyty prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w 1924 r. Bractwo chojnickie uroczyście poświęciło swój nowy sztandar. Jan Kaletta w grudniu 1920 r. został wybrany pierwszym, po odzyskaniu niepodległości polskim prezesem Bractwa i pełnił tę funkcję aż do 1939 r. W okresie międzywojennym trzykrotnie zdobył godność króla kurkowego w konkursach strzeleckich. Zaangażowanie i wybitne zdolności organizacyjne zdecydowały o powołaniu Kaletty w 1927 r. do Zarządu Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich Rzeczypospolitej Polskiej.

Był on także kierownikiem Miejskiego Biura Popierania Turystyki, założonego z inicjatywy burmistrza Alojzego Sobierajczyka z siedzibą w ratuszu. Z tego powodu zabiegał o popularyzację Chojnic i letniska Charzykowy w prasie regionalnej i ogólnopolskiej. Sam Kaletta był wielkim miłośnikiem sportów wodnych, należał do założycieli Klubu Żeglarskiego w Chojnicach i wspomagał go finansowo. W 1930 r. z jego inicjatywy Chojnice przystąpiły do Pomorskiego Związku Propagandy Turystycznej.

W czasie okupacji był ścigany listem gończym. Przebywał wówczas w Warszawie, ukrywając się pod nazwiskiem Józef Kluska. Dzięki temu uniknął aresztowania i egzekucji podczas jesiennej eksterminacji, która miała miejsce w 1939 r. w Dolinie Śmierci w Chojnicach. 25 III 1942 r. został w niewyjaśnionych okolicznościach śmiertelnie postrzelony. Jego ciało pochowano na cmentarzu w Bródnie.

Jan Kaletta był jednym z czołowych działaczy politycznych w Chojnicach w dwudziestoleciu międzywojennym. Będąc społecznikiem cechującym się życzliwością wobec ludzi, udzielał się w licznych organizacjach. Łączył pracę na rzecz mieszkańców z wieloma obowiązkami zawodowymi. Został zapamiętany przez chojniczan jako wybitny działacz narodowy i aktywny samorządowiec.

Anna Depka Prądzyńska

Monika Jażdżewska

Więcej informacji o tej postaci można znaleźć w "Słowniku biograficznym Pomorza Nadwiślańskiego", czasopiśmie "Bazuny" nr 6 z 1981 r., a także w publikacji "Poczet zasłużonych Chojniczan".