Celem organizacji wystawy „Archeologiczne świadectwa kultu maryjnego w średniowiecznym Gdańsku” jest zobrazowanie wyjątkowego miejsca, jakie zajmował kult Maryi w indywidualnych praktykach religijnych średniowiecznych mieszkańców Gdańska. Na podstawie znalezisk archeologicznych prześledzić można stopniowe narastanie popularności tego kultu począwszy od XIV w. i jego gwałtowny upadek na początku XVI stulecia.

Pierwszym poświadczonym źródłowo przejawem kultu maryjnego w Gdańsku była budowa, około połowy XII w., kościoła grodowego pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny. Z tego okresu, a także kolejnego stulecia brak jednak archeologicznych przejawów tegoż kultu. Pierwsze zabytki maryjne odkryte w Gdańsku pochodzą z około połowy XIV wieku, a znaczne zwiększenie ich liczby przypada na XV i początek XVI stulecia. Obok pamiątek pątniczych – plakietek pielgrzymich, dzwonków i ampułek na wodę z cudownych źródeł, pojawia się cała gama przedmiotów codziennego użytku opatrzonych w wizerunki i inskrypcje maryjne. Wizerunki Matki Bożej towarzyszą gdańszczanom nie tylko podczas wizyt w kościołach, ale także w zaciszu domowym, spoglądając z kafli piecowych, domowych ołtarzyków i naczyń stołowych. Niezwykle popularna staje się też biżuteria opatrzona w inskrypcje maryjne.

Wystawa została przygotowana przez Muzeum Archeologiczne w Gdańsku ze zbiorów własnych - zawierających najbogatszą w Polsce i drugą w Europie kolekcję zabytków związanych z kultem Najświętszej Maryi Panny. Autorkami ekspozycji są: Ewa Trawicka oraz Beata Ceynowa

Wystawa czynna: czerwiec 2015 - luty 2016