nr inw.: MCh/AM/1193
Pomorze Gdańskie, XIII w.
srebro; ø: 15 mm; waga: 0,20 g

Prezentowany obiekt stanowi przykład formy monetarnej charakterystycznej dla XIII w. W literaturze jednostronnie wybijane denary określane są jako brakteaty (łac. bractea-blaszka). Na ich awersie widoczny jest wyraźny wał biegnący wzdłuż krawędzi, co nadaje monetom wygląd zbliżony do guzika (tzw. brakteaty guziczkowe). Niewielka powierzchnia powodowała, iż nie stosowano na nich inskrypcji, a poszczególne emisje różnicowano poprzez zmianę umieszczanego w polu wyobrażenia. Mnogość i wieloznaczność tych przedstawień oraz brak napisów powoduje jednak problem z precyzyjnym przypisaniem monet do mennic i emitentów. Dziewiętnastowieczni numizmatycy brakteat z przedstawieniem lilii wspartej na łuku wiązali z gdańskimi emisjami księcia pomorskiego Świętopełka II (1217-1266). Podstawą tej atrybucji było występowanie lilii na jednej z pieczęci wspomnianego władcy. Powszechne stosowanie symbolu, a przede wszystkim późniejsza chronologia skarbów w których wystąpiła moneta, wskazują jednak, iż brakteat wybity został raczej za panowania Warcisława II (1266-1271) lub Mściwoja II (1271-1294).

M. S.

Literatura:

Suchodolski S., Uwagi o monecie Pomorza Gdańskiego w XIII w., [w:] Moneta i kontakty mennicze w rejonie Morza Bałtyckiego XIII-XVIII. Materiały z konferencji w Toruniu, 12-13 listopada 1992, Toruń 2002, s. 33-57.

Synak M., Monety średniowieczne z kolekcji Albina Makowskiego, Baszta, 2005 nr 9, s. 41-46.

Waschinski E., Das pommerellisches Münzwesen der Samboriden, Weichselland. Mitteilungen des Westpreußischen Geschichtsvereins, Jg. 36, 1937, H.1, s. 2-13.