Nr Inw.: MCh/E-259
Czas powstania: 1793 r.
wymiary: wys. 57cm, szer. 66cm, dł. 130cm

Drewniana skrzynia wianna, zbudowana w technikach płycinowej i deskowanej, z wiekiem osadzonym na kutych, umieszczonych wewnątrz zawiasach, dekorowana przy pomocy farb klejowych. Wieko i lico, malowane na zielono i brązowo, dzielone na segmenty za pomocą listew a w przypadku frontu również ozdobnych tralek. Na wieku i licu umieszczono po dwie płyciny w kształcie kwadratów ze ściętymi rogami. Na płycinach wieka umieszczono zdobienia florystyczne, na froncie skrzyni zaś namalowany został motyw pejzażu architektonicznego. Dekorację ścianki licowej na wolnych polach uzupełniono też motywami florystycznymi, a w dolnym segmencie datowaniem ANNO 1793. oraz umieszczonym centralnie skrótem literowym I.H.K.

Początków popularności skrzyni jako mebla możemy doszukiwać się już w czasach średniowiecznych. Jeszcze do XIX wieku pełniła ona rolę najważniejszego mebla w każdym wiejskim domu. Ważnego do tego stopnia, że stawiano ją zawsze w widocznym miejscu, zazwyczaj pod oknem, a w jednym domu poza skrzynią gospodyni mogły znajdować się również skrzynie dawniej należące do jej mamy i babki, z troską przechowywane przez najmłodszą z kobiet. To kobieta była bowiem właścicielką skrzyni, mówi o tym już nazwa mebla nawiązująca do posagu czy inaczej wiana - majątku żony wnoszonego przez nią do małżeństwa. Skrzynie te były zazwyczaj pięknie zdobione, w przypadku tych pochodzących ze wsi, w większości regionów Polski malowane na różne kolory i ozdabiane motywami kwiatów, roślin, rzadziej zwierząt a wyjątkowo przedstawiającymi ludzi czy budynki. Ich wielkość nie była przypadkowa, zależała bowiem od zamożności panny młodej - im większa i cięższa skrzynia, tym posag musiał być bogatszy. Wianem przechowywanym w skrzyniach były osobiste przedmioty gospodyni, bielizna, ubrania, pierzyna i pościel - często szyte lub haftowane osobiście przez właścicielkę.

M. Cz.

Reinfuss R., Ludowe skrzynie malowane, Warszawa 1954.

Reinfuss R., Meblarstwo ludowe w Polsce, Wrocław 1977, s. 164-189.

Tylkowa D., Wyposażenie mieszkań, [w:] Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. I, red. M. Biernacka, B. Kopczyńska-Jaworska, A. Kutrzeba-Pojnarowa, W. Paprocka, Wrocław 1976.