Grafika – Madonna
autor – Henryk Czaman
sygn. l.d. na rycinie oraz p.d. oł. pod ryciną
technika – drzeworyt dwubarwny na papierze
wymiary: 26,4 x 18,5 cm, pole grafiki: 24,5 x 17,5 cm;
nr inw.: MCh/S-110

Grafika należy do najdawniejszej części zbioru sztuki Muzeum w Chojnicach. Ofiarowana została przez autora Julianowi Rydzkowskiemu w dniu 18 czerwca 1965 r, co zapisał autor w formie imiennej dedykacji na oprawie grafiki. Przedstawia wizerunek Madonny delikatnie przytulającej i podtrzymującej obiema dłońmi Dzieciątko Jezus. Obie postaci otoczone jasnymi promieniami światła.

Henryk Czaman (1907-1986) był artystą grafikiem, malarzem i pedagogiem, związanym z Poznaniem i Inowrocławiem. Urodził się na Łotwie w Dyneburgu. Po ukończeniu Gimnazjum Stefana Batorego w Wilnie przyjechał do Poznania. Studiował w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu (1925-1930), uzyskując absolutorium na Wydziale Grafiki u prof. J. Wronieckiego. W tzw. okresie poznańskim wystawiał swoje prace m.in. w Brukseli, Bordeaux i Berlinie. Uczestniczył w projektach i wydarzeniach artystycznych Klubu Literacko-Artystycznego „Różowa Kukułka”, prowadzonego przez Ludwika Pugeta. W 1934 r. osiedlił się w Inowrocławiu, związując się na stałe z ziemią kujawską i pałucką. W czasie okupacji pracował jako robotnik, kreślarz, malarz fabryczny, prowadził tajne nauczanie malarstwa i rysunku. Po wojnie w Inowrocławiu utworzył Grupę Plastyków Kujawskich. Wykładał też grafikę artystyczną i użytkową w Państwowej Szkole Sztuk Plastycznych w Bydgoszczy.

Działalność artystyczną rozpoczął w okresie studiów w Poznaniu, współpracując m.in. z wydawnictwem Drukarni i Księgarni św. Wojciecha. Jako grafik użytkowy wykonywał liczne winiety, okładki, ilustracje do opowiadań zamieszczanych w czasopismach, uzyskując wiele nagród, m.in. za plakat na Międzynarodowe Targi Poznańskie w 1930 r., czy projekty opakowań dla „Goplany”.

Uprawiał przede wszystkim drzeworyt, w mniejszym stopniu litografię i linoryt. Jego pierwsza wystawa indywidualna w 1934 r. miała miejsce w poznańskim Salonie Instytutu Krzewienia Sztuki. Wyeksponował na niej pejzaż, fragmenty urbanistyczne i kompozycje figuralne. Trzy lata później w Salonie TPSP w Poznaniu zaprezentował widoki Poznania. W swej twórczości pozostawił liczne urokliwe pejzaże Ziemi Kujawskiej, m.in.: widoki architektoniczne Inowrocławia, Kruszwicy, Strzelna, a także postaci związane z regionem. Jego prace znajdują się w wielu muzeach polskich, w tym największy zbiór – w Muzeum im. J. Kasprowicza w Inowrocławiu. Niemal cały dorobek artystyczny H. Czamana zakupiła Biblioteka Narodowa w Warszawie.

Bibliografia:
Jarosław Mulczyński, Słownik Grafików Poznania i Wielkopolski XX wieku urodzonych do 1939 r., Poznań 1996, ss.7 -76.