Nr Inw.: MChE/1761
Obraz na szkle
Autor: Włodzimierz Ostoja –Lniski
Czas powstania: 2017 r.
Wymiary wraz z ramką: wys. 30,5 cm, szer. 25,5 cm

Obraz malowany na szkle, oprawiony w drewniane, bejcowane ramki. Przedstawienie Matki Boskiej Bolesnej, w podobnym ujęciu określanej też jako Matka Boska Siedmiobolesna, bądź Matka Boska od Siedmiu Boleści, ze względu na Jej cierpienia, które przeżywała w związku z brzemieniem proroctwa Symeona oraz późniejszymi wydarzeniami w życiu Jezusa, w końcu z Jego męczeństwem i śmiercią na krzyżu. Z kultem Matki Boskiej Bolesnej związane jest stowarzyszenie katolickie Apostolatu Dobrej Śmierci, którego członkowie modląc się Koronką do Siedmiu boleści Matki Bożej i oddając się pod Jej opiekę, wypraszają łaski pojednania z Bogiem w ostatniej godzinie życia i dobrą śmieć.
Na namalowanym przez Włodzimierza Ostoja –Lniskiego na szkle obrazie widzimy popiersie Świętej Matki o prostych rysach twarzy i wyróżniających się dużych, niebieskich oczach. Głowa Matki Bożej przykryta niebieskim welonem z błękitnym brzegiem, na jej piersiach widnieje gorejące serce, przebite siedmioma sztyletami – trzema po lewej i czterema po prawej stronie. Popiersie otoczone owalnym nimbem o promienistym brzegu. Powierzchnia nimbu nie została pomalowana, a pod szkło w tym miejscu podłożono srebrną folię. Dookoła promieni aureoli namalowany dość szeroki czerwony pas, na nim cytat z modlitwy: „ŚWIĘTA MARYJO MATKO BOŻA, MÓDL SIĘ ZA NAMI GRZESZNYMI TERAZ I W GODZINĘ ŚMIERCI NASZEJ.”. Pas okrążony ornamentem z ciemnofioletowych, pięcioramiennych gwiazdek. Ponadto bezpośrednio pod popiersiem autor umieścił wypełnioną na fioletowo ramkę z napisem: MATKA BOŻA DOBREJ ŚMIERCI. Całość umieszczona na bladoniebieskim tle, uzupełnionym charakterystycznymi dla ludowego malarstwa na szkle ornamentami – w obu górnych rogach ćwiartkami czerwono-pomarańczowych rozet, a z prawego i lewego boku oraz u góry - wzdłuż brzegów obrazka – niebieskimi, schematycznymi kwiatkami o białych środkach.
Malarstwo na szkle uznawane jest za domenę pełnej sztuki ludowej, w XIX w. było ono bardzo spopularyzowane – na Pomorzu ilość takich malowanych na szkle obrazów umieszczonych u powały jednej izby dochodziła do kilkudziesięciu sztuk. Ludowe przedstawienia postaci na szkle oraz zdobiące ich tło ornamenty były zazwyczaj dwuwymiarowe, czyli płaskie i dekoracyjne. Malowano je na jaskrawe odcienie, a w przypadku większych płaszczyzn obrazu – np. szat świętego, często zdobione były ornamentacyjnym barwnym kreskowaniem, tła zaś wzbogacone o ozdobniki kwiatowe. W Europie wyróżnia się cztery odłamy według genezy i głównych właściwości stylowych: zachodni, wschodni, południowy i północny – w którym duża część obrazów polskich, szczególnie pochodzących z terenu Kaszub wyróżnia się od innych charakterystycznym połączeniem malarstwa na szkle z drzeworytem.

M.Cz.

Bibliografia:

Błachowski A., Tradycje i współczesność polskiej sztuki ludowej. Tom I. Malarstwo na szkle, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze – Oddział w Toruniu, Lublin-Toruń 2004.
Grabowski J., Ludowe malarstwo na szkle, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław – Warszawa – Kraków 1968.
Grabowski J., Sztuka ludowa w Europie, Arkady, Warszawa 1978.