MCh/A-163
Wymiary: wys. 9,4 cm
śred. wylewu 8,8-9 cm
śred. stopki 4,2 cm
Czas powstania: okres rzymski,  faza B2/C1, kultura wielbarska (ok. 180 r. n.e.)

Naczynia glazurowane, otrzymywane dzięki pokrywaniu ścianek glinianych polewą ołowiową lub alkaiczną, były produkowane w pierwszych wiekach n.e. - w środkowej Italii, gdzie uważano je za najbardziej luksusową ceramikę stołową. Produkcja naczyń nie odbywała się w sposób masowy ze względu na pracochłonny proces technologiczny. Dlatego znaleziska tego typu zabytków na terenie Italii i dawnych prowincji rzymskich należą do rzadkości. Na terenie Polski do tej pory odkryto sześć naczyń glazurowanych, a wśród nich pucharek typu skyfos ze zbiorów chojnickiego Muzeum, wyjątkowy również ze względu na stopień zachowania, ponieważ przetrwał do naszych czasów prawie w całości.

Obiekt został odkryty w 1979 r. w czasie prac wykopaliskowych prowadzonych w Leśnie na stan.1 przez Ekspedycję Archeologiczną Uniwersytetu Łódzkiego pod kierunkiem dr. Krzysztofa Walenty. Pucharek znajdował się w grobie nr 3 będącym szkieletowym, dziecięcym pochówkiem, wyrabowanym prawdopodobnie już w starożytności. Na grób natrafiono w trakcie poszukiwań miejsca, w którym w 1950 roku odkryto przypadkowo naczynie terra sigillata i brązowy kociołek żłobkowany. Odsłonięty grób nakryty był brukiem kamiennym. W jego wypełnisku odkryto fragmenty naczynia kultury wielbarskiej, zdobionego ornamentem meandrowym, paciorek z białego kwarcytu i grudki stopionego srebra i brązu. Natomiast na dnie jamy grobowej, w jej północnej części, znaleziono rozbity pucharek typu skyfos pokryty zieloną glazurą, a obok zachowany fragmentarycznie w postaci bryły gliny szklany pucharek typu E -187 wg Eggersa z dekoracją owalnych zagłębień, tzw. oliwek. Ponadto w grobie odkryto rozbite, prawdopodobnie podczas rabunku, naczynie gliniane i mały, silnie skorodowany, srebrny przedmiot.

Omawiany pucharek to cienkościenne naczynie zachowane w ok. 90 %. Zostało sklejone z mniejszych fragmentów, a brakującą część górnej partii brzuśca zrekonstruowano. Niewielkie ubytki widoczne są w części wylewowej naczynia. Pucharek wykonano na kole garncarskim z delikatnej masy ceramicznej, wewnątrz czaszy widoczne są ślady spiralnego toczenia. Przełom ceramiki po średnio twardym wypale przybiera barwę od szaro-żółtej do szaro-zielonej. Półkolista czasza (korpus) pucharka osadzona jest na pełnej, wysokiej nóżce wspartej na okrągłej, lekko profilowanej i dość wysokiej stopce. Do zaokrąglonych ścianek czarki symetrycznie przylegają dwa taśmowate, profilowane ucha (imadła) o esowatym kształcie, z uformowanymi w górnej partii wgłębieniami będącymi oparciem dla kciuków, co miało ułatwić przytrzymanie naczynia w dłoniach. Wylew pucharka jest silnie wywinięty na zewnątrz z niewielką deformacją powstałą w czasie wypału. Brzusiec czarki, o starannie wygładzonej powierzchni, zdobi plastyczny motyw łusek ułożonych poziomo z końcówkami skierowanymi w dół, w trzech horyzontalnych rzędach (po 8/7/8 łusek w kolejnych rzędach). Dekoracja ta została wykonana techniką barbotine, czyli przez naniesienie ornamentu jeszcze przed wypałem naczynia. Pucharek pierwotnie był w całości pokryty szklistą glazurą, która prawie całkowicie starła się w trakcie użytkowania. Jej ślady są widoczne jedynie w załomach ścianek, stopki i między łuskami. Szkliste pozostałości mają barwę ciemnopomarańczową o odcieniu złocistym, a powierzchnia pucharka ma barwę jasnozielonkawą. Widoczne są również ślady naciekowe po spływającej w czasie wypału glazurze. Złocista polewa w całości zachowała się wewnątrz pucharka. Na obiekcie są widoczne trzy wgłębienia - ślady po wspornikach użytych w trakcie wypalania.

Taka luksusowa ceramika, jak pucharek typu skyfos z Leśna, zaliczana jest do kategorii naczyń bankietowych i uroczystych, służących do podawania i spożywania napojów. Jednakże również jest możliwe, że pełniła funkcję naczyń libacyjnych wykorzystywanych przez Rzymian w celach kultowych. Za ich pomocą składano bóstwom ofiary w postaci wina, oliwy czy innych cennych płynów poprzez wylewanie ich na ziemię.