Tajemnice łużyckich brązowników i garncarzy

Tajemnice łużyckich brązowników i garncarzy

Ludność kultury łużyckiej (ok. XIII - III w. p n.e.) należy do jednego z najbardziej rozpoznawalnych na terenie Polski społeczeństw pradziejowych. Często kojarzona jest z doskonale przebadanym, a następnie zrekonstruowanym grodem w Biskupinie. Jednakże na obszarze niemal całego kraju archeolodzy odkrywają charakterystyczne, ciałopalne cmentarzyska, osady i grodziska użytkowane przez przedstawicieli tej kultury. Wśród wielu ciekawych artefaktów pozyskiwanych w czasie badań wykopaliskowych niewątpliwie czołowe miejsce zajmuje, wspaniale wykonana pod względem artystycznym i technicznym, ceramika, a także niezwykle kunsztowne wyroby brązowe. Właśnie tym szczególnie wyróżniającym się dziedzinom wytwórczości łużyckiej poświęcona została, prezentowana w Bramie Człuchowskiej, wystawa pt. „Tajemnice łużyckich brązowników i garncarzy”.

Na ekspozycji zaprezentowano ok. 300 zabytków – wśród nich ceramikę o interesujących, rzadko spotykanych formach i zdobnictwie, jak np. ceramikę guzową, malowaną, inkrustowaną, naczynia zoomorficzne, ornitomorficzne, patery na pustych nóżkach, zabawki, a także, często bogato ornamentowane, obiekty odlane z brązu (stop miedzi i cyny) – biżuterię, naczynia, przybory i narzędzia. Aby nieco uchylić rąbka tajemnicy produkcji tych swoistych „dzieł sztuki”, pokazano też warsztaty pracy ich twórców. Wśród zabytków brązowych na uwagę zasługują przedmioty odkryte jeszcze w XIX wieku w okolicach Chojnic, a następnie przekazane do zbiorów muzeum w Gdańsku, gdzie przetrwały obie zawieruchy wojenne, jak np. naszyjnik kołnierzowaty z V okresu epoki brązu, ze skarbu z Rytla, naramiennik i bransoleta z Chojniczek.

Spora część prezentowanych na wystawie obiektów brązowych została odkryta jako depozyty w ziemi. Właśnie te skarby mogły stanowić ślad tezauryzacji dóbr materialnych będącej objawem postępującego zróżnicowania majątkowego w społeczności łużyckiej.

Eksponowane obiekty pochodzą ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze, Muzeum w Koszalinie, Muzeum Miejskiego Wrocławia, Muzeum Okręgowego w Toruniu oraz z kolekcji prywatnej oraz własnej.